INSTRUMENT LANDING SYSTEM LENGPUI AIRPORT AH


          Hun hmasa lamah chanchinbu leh news thenkhat ah te Mizorama kan airport neih chhun Lengpui Airport ah Instrument Landing System (ILS) bun anih tur thu te kan hmu in kan hre tawh awme .Sawrkar lam pawh in theihtawp chhuahin hma a la zel a tunah chuan bunfel alo nita a alawmawm hlemai.Tuntumah chuan enge ILS chu anih a,mipui tan enge a tangkaina, enge a thatlohna te i lo en ho dawn teh ang u.
Instrument Landing System(ILS) chu radio signal hmanga thlawhna chhum zing leh khawchhia, meikhu kar ah pawha him tak leh tha taka runway a tum tir theitu khawl ti mai ila kan hrethiam mai awm e.A principle chu difference in depth of modulation (DDM) ani.
International Civil Aviation Organisation(ICAO) in ILS hi category hrang hrang ah an then hranga,chung te chu lo en thuak thuak ila:
i)ILS CAT I
ii)ILS CAT II
iii)ILS CAT IIIA
iv)ILS CAT IIIB
v)ILS CAT IIIC
Airport awmna a zir te, a airport lun dan a zir te leh mamawhna a san ang zelin category hrang hrang te hi install anni thin, a category sang apiang hi a tha a, amaherawh chu install man hi a sang hle thung. Kum 1964 March thla khan fully automatic landing(ILS CAT IIIC) hmang hian Bradford Airport , UK ah hlawhtling taka thlawhna lo tum tir tawh ani. Mizoram tlangram ah hian duhthusam in a function thei angem ?.
ILS hi hlawm lian deuh deuh 3 hmanga operate ania, chung te chu lo en leh ila, a tlangpui chauh in.
i)Localizer: Thlawhna lo tum tur runway lai taka tum thei tura lo guide tu ani. 150hz frequency runway dinglamah pechhuak in 90hz vei lamah, chumi radio signal intersection hmang chuan thlawhna chu runway threshold ah a guide ani.108-111.975Mhz a operate ani.
ii)Glide slope/glide path: Heihi 328.6-335.4Mhz a operate niin thlawhna sang taka thlawk chu angle mumal taka neia thlawh hniamtir tura guide tu ani ve thung ani.
iii)Markers:Marker hi 75Mhz a operate ani a, Marker beacon hnathawh ber chu thlawhna a glide path a lo thlawk a runway atanga a hlat lam, a san zawng, leh flight level etc te lo hrilh tu ani. Marker hi chi 3 ah then hran leh ani a i)0uter marker: Heihi runway atanga 7-8 kms vela hla ah dah ani thin a,thlawhna in hemi hmun alo thlen hian purple colour indicate in cockpit ah 2dots/sec(ri tet tet) a pe chhuak thin.
ii)Middle marker: Hei hi a tlangpui in runway threshold atanga 3500ft a hla ah a awm thin, a hma ami ang chiin, amber colour pe chhuak in cockpit ah continuous dot ri a siam .
iii)Inner marker: Runway threshold atanga 1000ft a hla ah dah ani thina, thlawhna alo paltlang chiah khan cockpit ah white colour leh 6dots/sec ri a siam thin.

Awle, ILS chu enge anih a tlangpui kan lo hre ta a, Mizoram tlangram ah hian duhthusam chuan a function lo mai thei a, mahse kan harsatna tam tak chu a su kiang ngei ang.
Mizoram atangin damlo, sumdawng, sorkar official, zirlai leh zinmi tamtak flight delay/cancel avanga buai leh mahni tihtur pawimawh chan phah pawh kan tam awm e,a bik in lohal, khawdur chang te in a buaithlak thei thin hle ani.
Thlawhna lo tum tur tamtak chuan runway vawi 3/4 te an hel hnuah tum leh lovin an kir leh fo thin a,hei hi a chhan chu visibility that tawk loh vang a, pilot in vertical/decesion height khan runway hmu thei mahse runway a tum tura a elevated/slant height (atum dantur angtaka runway ahmuh dan) anga visibility a duh ang a neih theih loh chuan tum lovin a kir leh phah ta thin a , hei hi ILS hmang a solve theih ani.  Pilot dawih vang ni lovin airworthiness leh safety(passenger and aircraft) ngaih pawimawh vang ani.
Awle, a thatna te ilo enleh zuai zuai ila.
i)Ram hal vanga meikhu, chhumzing leh khawchhiat ni pawn tluang takin a hmantheìh a, flight cancel leh delay a tlem ang.
ii)Airport a ti changtlungin hmasawnna lian tak Mizoram tan ani ang.
iii)Pilot teleh Air Traffic Control(ATC)te buaina a chhawk ang. A dang pawh a la tam ang chu.
A thatlohna te lo en veleh ila.
i)ILS localizer leh glide slope beam te hi hriatlawk loh in radio interference a vang leh thil dang avang ten an lo kul (bend) thei a, hei hian indication dik lo a siam theih avangin pilot te alert reng a ngai.
ii)A install man hi a sang chungchuang hle. India ramah pawh ILS CAT IIIC hmang thei phei chu airport tlemte chauh anni.
iii)Vawikhat install tawh chuan hmun dangah a sawn leh theih tawhloh avangin install hmain hemi lama mithiamte rawn a tha.
iv)Tlangram, terrain ah te duh angin a accurate tawkl oh avangin uluk lehzuala zir chian a tha.
v)Helicopter leh Vertical Take Off and Landiing(VTOL) Aeroplanes ten an hmang theilo.
vi)ILS hi thlawhna lianah hman ani tlangpui a, tin operate tur hian pilot in training a hrana a kal angai bawk.
A chunga kan sawi zawng zawng te khi a tlangpui kan hriat thiam nan leh Lengpui airport a an lo bun hun pawha kan bo lutuk loh nan ani e, a chipchiara ziah anih loh avangin tih hmaih leh tihsual a awm chuan in ngaidamna ka dil lawk bawk e.

Comments

Popular posts from this blog

Midangte tanpui..

ka thian ani si..........

mizo zirlaite mamawh career guidance